Deel 1: Inleiding
Mijn "Filosofie" Ontwikkelingsfasen van kinderen als (professionele) modellen?
Deel 2: De juiste uitrusting
Deel 3: De vrolijke fotoshoot
Deel 4: Van de babybuik tot tiener
Deel 5: Binnen fotograferen
Deel 6: Foto's buiten maken
Deel 7: Gezinsleven
Deel 8: Tips en trucs (I)
Deel 9: Tips en trucs (II)
Deel 10: Kinderfoto's archiveren, bewerken en presenteren
Tekst: Jens Brüggemann
Foto's: Jens Brüggemann (147), Leonie Ebbert (44), Elli Bezensek (61), Radmila Kerl (26), Ramona Prosch (5), Kay Johannsen (4)
Schetsen: Jens Brüggemann (27)
Deel 1: Inleiding
De fotografie van kinderen is een prachtig, maar tegelijkertijd ook een uitdagend gebied. Mooi, omdat er maar weinig dingen zijn die zo wonderbaarlijk zijn als het lachen van (rondrennende, gelukkige, spelende) kinderen.
Ook mooi omdat kinderen vanaf een bepaalde leeftijd en zolang ze plezier hebben in gefotografeerd worden, vol enthousiasme en toewijding te werk gaan. Ze zijn de meest dankbare modellen, omdat ze zich normaal gesproken gevleid voelen wanneer ze gefotografeerd worden (en later blij zijn met vrijwel elke foto)!
(Foto: Radmila Kerl)
Het fotograferen van kinderen is uitdagend omdat de jonge modellen over het algemeen minder geduldig zijn dan volwassenen. Het motiveren van de kinderen is dan ook een van de belangrijkste taken van de fotograaf.
Een uitdaging in de kinderfotografie is ook dat kinderen altijd in beweging zijn en daardoor speciale eisen worden gesteld aan ons, fotografen, die lijken op die van actie- of sportfotografen.
(Foto: Ramona Prosch)
Mijn "Filosofie"
Vooruitlopend op enkele opmerkingen over fotografie in het algemeen. Met de opkomst van digitale fotografie is ook de workflow van de fotograaf fundamenteel veranderd. Ook al bestond retouche en bewerking van beelden op de computer al in het analoge tijdperk, toen er nog op film werd gefotografeerd, toch heeft de "photoshop" pas echt ingang gevonden toen bijna iedereen een computer nodig had om de digitaal gefotografeerde beelden überhaupt beschikbaar en zichtbaar te maken.
De computer behoort tegenwoordig onvermijdelijk tot het arbeidsgereedschap van een fotograaf (en het maakt niet uit of deze activiteit professioneel, parttime of als hobby wordt uitgevoerd); niet minder belangrijk dan de camera en lenzen. De meeste fotografen brengen meer tijd door aan de computer dan achter de camera!
(Foto: Jens Brüggemann)
Maar wordt de tijd aan de computer ook altijd besteed aan zinvolle activiteiten? Op basis van mijn ervaringen vrees ik van niet. Vaak maak ik mee tijdens de door mij georganiseerde workshops dat er bewust wordt doorgewerkt ondanks fouten in de compositie of storende elementen in de achtergrond. Bijvoorbeeld, bij portretten wordt onnodig veel "lucht" boven het hoofd gelaten, tot een derde van het totale beeld; of een nonchalant weggegooide colablikje blijft naast het model liggen, in plaats van deze even weg te nemen of op zijn minst aan de kant te leggen buiten het kader.
Als reden om door te gaan met fotograferen wordt dan aangevoerd dat deze (wel degelijk waargenomen) fouten pas later bij de nabewerking op de computer verbeterd zullen worden ...
Beeldbewerkingsprogramma's, met Adobe's Photoshop voorop, zijn "krachtige" tools; er zijn fantastische dingen mee mogelijk. Maar het is ook mogelijk om allerlei nutteloze en "kitscherige" bewerkingen uit te voeren, en de grootste fout die veel fotografen maken is dat ze hun foto's veel te uitgebreid bewerken op de computer.
De foto's mogen niet laten zien dat ze bewerkt zijn, zegt ook mijn assistente Leonie.
In mijn ogen is het gemakkelijker, sneller en zinvoller om fouten al bij het maken van de foto te vermijden! Met een beetje ambitie en leergierigheid kun je binnen enkele maanden zo perfect fotograferen dat je je bij de beeldbewerking kunt concentreren op de creatieve aspecten, de leuke dingen, die niet opgelost konden worden door een betere kadrering of andere eenvoudige middelen tijdens de fotosessie.
Wie heeft er nu werkelijk plezier in om een verroest colablikje op alle foto's weg te retoucheren?
Zinvol en "toegestaan" zijn daarentegen creatieve werkzaamheden op de computer die leiden tot daadwerkelijke verbeteringen van de foto's, ze te "tunen", ze zo aan te passen dat bijvoorbeeld kunstmatige werelden ontstaan, of dat de kleuren worden gewijzigd voor een artistieke uitdrukking, of nog veel meer.
(Foto: Elli Bezensek)
De regel moet zijn: "Zo min mogelijk, zo veel als nodig."
Bovendien constateer ik vaak dat veel fotografen "techniekblind" zijn. Ze concentreren zich bijna uitsluitend op hun camera's met hun 4328 verschillende functies en vergeten compleet waar het bij fotografie echt om draait: namelijk om het kijken, om het echt kijken, om het bijzondere moment, het beslissende moment. Ook en vooral bij het fotograferen van kinderen!
(Foto: Jens Brüggemann)
Ontwikkelingsstadia
Niet alleen voor de eigen ouders is de "ontwikkeling" van een kind interessant, ook buitenstaanders zullen de veranderingen die een kind tijdens de eerste levensjaren doormaakt met veel interesse volgen.
(Foto: Jens Brüggemann)
Het gaat hierbij niet alleen om veranderingen in het uiterlijk van de kleintjes, ook vooruitgang in de fysieke en geestelijke ontwikkeling zouden (als het ware als "hoogtepunten" van volwassenheid en zelfstandigheid) vastgelegd moeten worden.
(Foto: Leonie Ebbert)
Maar zelfs als deze bijna "documentaire" karakter van bijna wetenschappelijke waarde kan zijn, moet u altijd in gedachten houden dat het in de eerste plaats gaat om het maken van bijzonder geslaagde foto's van uw kind (of zelfs van vreemde kinderen). Een wetenschappelijk correcte foto, die saai is (omdat hij puur documentair is), streven we niet naar.
Onze ambitie is groot om foto's te maken die, los van de inhoud, alleen al vanwege hun creatieve visie en vormgeving een lust voor het oog zijn.
(Foto: Leonie Ebbert)
Kinderen als (professio-)modellen? Een kritische beschouwing
Natuurlijk zijn ouders - terecht! – trots wanneer hun kinderen fotogeniek zijn en bijna professioneel in de camera's van fotograferende vaders, moeders, opa's, oma's, ooms of tantes lachen. Maar niet elk kind kan een supermodel worden. En willen we dat (als ouder) eigenlijk wel?
Wat zal er gebeuren met al die kindersterren? Is het eigenlijk goed voor de ontwikkeling van de kleintjes als ze al op jonge leeftijd in plaats van in het bos rond te rennen van de ene fotoshoot naar de andere worden gebracht? Ontnemen we ze daarmee niet een stukje kindertijd?
(Foto: Jens Brüggemann)
Natuurlijk vinden veel kinderen het leuk om zich te verkleden en voor de camera te staan. In het begin. Maar als het nieuwe "spel" werk wordt, een verplichting, als afspraken nagekomen moeten worden en het kindermodel "moet presteren", zelfs als het geen zin heeft in foto's, dan moet voor iedereen duidelijk zijn dat er belangrijkere en ontwikkelingsondersteunende dingen zijn dan ze van de ene catalogusshoot naar de andere te haasten.
(Schets: Jens Brüggemann)
Ik zou mijn zoon nooit vragen om regelmatig "professioneel" voor de camera te staan. En waarschijnlijk is het al erg genoeg voor hem als "papa" regelmatig bij elk familiefeest, elke uitstap en elke vakantie zijn digitale camera bij zich heeft en deze ook uitgebreid gebruikt…
(Foto: Leonie Ebbert)
